1. Phần mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài
Trong giai đoạn giáo dục hiện nay, đổi mới phương pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Một trong những quan điểm đổi mới giáo dục và đào tạo ở nước ta là: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại, phát huy tính tích cực, chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành, lý luận gắn bó với thực tiễn. Khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức các hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học…đặc biệt nhấn mạnh hình thức học tập trải nghiệm”.
Các hoạt động trải nghiệm giúp học sinh tăng cường khả năng quan sát, học hỏi và cọ xát với thực tế, thu lượm và xử lí thông tin từ môi trường xung quanh từ đó đi đến hành động sáng tạo và biến đổi thực tế mà các em quan sát được. Hoạt động trải nghiệm cũng làm cho nội dung giáo dục không bị bó hẹp trong chương trình sách giáo khoa mà gắn liền với thực tiễn đời sống xã hội. Việc dạy học gắn lý thuyết với thực tiễn giúp học sinh trong quá trình trải nghiệm thể hiện được giái trị bản thân, thiết lập được mối quan hệ cá nhân với cá nhân khác và với tập thể, mối quan hệ giữa môi trường học tập và môi trường sống.
Tuy nhiên phần lớn giáo viên và học sinh hiện nay trong quá trình dạy và học mới chỉ chú trọng các phương pháp giải bài tập nhanh, hiệu quả áp dụng trong các đề thi đại học, ít chú trọng trong việc đổi mới về dạy học nhằm hướng tới phát triển các năng lực mà học sinh cần có trong cuộc sống như: năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực tìm kiếm và xử lí thông tin…
Với đề tài “ Một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm nâng cao hiệu quả dạy học hóa học lớp 11 trung học phổ thông” với mong muốn nghiên cứu sâu hơn về tính ưu việt, khả năng vận dụng phương pháp dạy học nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học.
1.2. Điểm mới của đề tài:
- Hình thành và phát triển phẩm chất, tư tưởng, ý chí, tình cảm, giá trị, kĩ năng sống và những năng lực chung cần có ở con người trong xã hội hiện đại nói chung và các em học sinh lớp 11 THPT nói riêng.
- Kiến thức thực tiễn gắn bó với đời sống địa phương, cộng đồng, đất nước, mang tính tổng hợp nhiều lĩnh vực giáo dục, nhiều môn học, dễ vận dung vào thực tế. Được thiết kế thành các chủ điểm mang tính mở, không yêu cầu mối liên hệ chặt chẽ giữa các chủ điểm.
- Hình thức tổ chức đa dạng, phong phú, mềm dẻo, linh hoạt, mở về không gian, thời gian, quy mô, đối tượng và số lượng. Học sinh có nhiều cơ hội trải nghiệm với các mức độ khác nhau (giáo viên, phụ huynh, nhà hoạt động xã hội, chính quyền, doanh nghiệp,...)
- Tương tác, phương pháp: Đa chiều, học sinh tự hoạt động trải nghiệm là chính.
- Kiểm tra, đánh giá: Nhấn mạnh đến kinh nghiệm, năng lực thực hiện, tính trải nghiệm, theo những yêu cầu riêng, mang tính cá biệt hóa, phân hóa, thường đánh giá kết quả đạt được bằng nhận xét.
Tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học hóa học lớp 11 theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh THPT nhằm:
- Đề xuất nội dung và quy trình dạy học môn hóa học theo tiếp cận dạy học trải nghiệm cho học sinh THPT, góp phần nâng cao hiệu quả dạy và học môn hóa học cũng như phát triển năng lực của học sinh trường THPT.
- Rèn luyện cho học sinh kĩ năng làm việc theo nhóm một cách có hiệu quả từ đó hình thành năng lực hợp tác trong học tập và trong công việc hàng ngày.
- Định hướng cho học sinh cách tìm tòi, khai thác các tài liệu liên quan đến vấn đề học tập và định hướng cách khai thác thông tin từ tài liệu thu thập được một cách có hiệu quả.
- Giúp học sinh tự tin giao tiếp trước đám đông và khả năng thuyết trình các sản phẩm do chính các em tìm tòi.
- Và hơn hết các em có thể tự hào về những sản phẩm do chính tay mình làm ra và sử dụng những sản phẩm đó với nhiều mục đích khác nhau hoặc sẽ định hướng nghề nghiệp sau khi ra trường.
- Xây dựng nhiều chủ đề dạy học theo nội dung hoạt động trải nghiệm vào bài giảng hóa học 11 THPT để dạy tốt và học tốt môn hóa học.
Chính vì những lẽ đó mà tôi đã giành khá nhiều thời gian, tâm sức cho đề tài của mình. Hôm nay tôi mạnh dạn trình bày đề tài: “ Một số hoạt động trải nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả dạy học hóa học lớp 11 trung học phổ thông” đúc kết kinh nghiệm từ quá trình giảng dạy của bản thân tôi trong các năm học vừa qua. Rất mong sự góp ý chân thành của ban giám hiệu nhà trường, quý bạn đồng nghiệp để tôi ngày càng có thêm nhiều kinh nghiệm trong công tác giảng dạy. Giúp tôi hoàn thành công tác tốt hơn và cũng là hoàn thiện bản thân mình hơn.
1.3. Phạm vi áp dụng đề tài
Sáng kiến kinh nghiệm: “Một số hoạt động trải nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả dạy học hóa học lớp 11 trung học phổ thông” đã được áp dụng vào thực tế tại trường tôi đang trực tiếp giảng dạy và mang lại hiệu quả cao. Bên cạnh đó, đã được tổ chuyên môn trao đổi, thảo luận, thống nhất và đưa vào áp dụng trong trường. Với hiệu quả đạt được khi áp dụng các giải pháp, tôi mong muốn sáng kiến kinh nghiệm của mình sẽ được áp dụng rộng rãi trong các trường học trên toàn tỉnh nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của tỉnh nhà. Tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong dạy học hóa học 11 ở trường THPT theo định hướng phát triển năng lực cho: Học sinh khối 11 THPT + Giáo viên giảng dạy hóa học ở THPT.
Link tải file word đầy đủ: Tải xuống